Аўсяніца лугавая (Festuca pratensis) — каштоўная кармавая расліна. Яна добра есца жывеламi і добра адрастае пасля страўлівання. Дае да 5 т высокапажыўнога сена з 1 га. Лепшага развіцця дасягае на 3–4-ы год жыцця, у травастоях трымаецца 6–8 гадоў і больш. Шматгадовая расліна з магутна развітой махрыстый каранёвай сістэмай. Карані пранікаюць у глебу на глыбіню 80 см. Расліны валодаюць даволі высокай зімаўстойлівасцю. Засухаўстойлівасць у аўсяніцы вышэй, чым у цімафееўкі. У чыстым выглядзе, перш за ўсё для атрымання насення, аўсяніцу лугавую высейваюць шыракарадным ці суцэльным радавым спосабам. Глыбіня заладкі насення 1–2 см. Норма высеву насення (на 1 га): пры шыракарадным пасеве 8–9 кг, пры суцэльным радавым 15–16 кг. Прыбіраюць на сена ў фазе каласавання. Пры паспяванні насенне аўсяніцы лугавой моцна абсыпаецца, таму да іх уборкi прыступаюць у фазе васковай спеласці.
Аўсяніца чырвоная (Festuca rubra L.) сустракаецца на шматлікіх натуральных пашах з усімі тыпамі глебы з рознымі ўзроўнямі вільготнасці. Звычайна размножваецца за кошт сцелючыхся парасткаў, што дае добры наземны покрыў. У год пасева аўсяніца чырвоная расце адносна павольна, не дасягаючы свайго патэнцыялу да пачатку другога ці трэцяга года выкарыстання. Расце пры розных кліматычных умовах, асабліва на сухіх, даволі бедных і цяжкіх глебах. Зіма- і засухаўстойлівая. Пераносіць пакрыццё паверхні глебы вадой у зімовы перыяд. Падыходзіць як для кансервацыі, так і для страўлівання.
Аўсяніца трысняговая (Festuca arundinacea L.) — адна з самых засухаўстойлівых, спякотаўстойлівых і ўстойлівых да вытоптвання відаў травы. Дзякуючы шырокай, глыбока пранікальнай каранёвай сістэме, яна здольная здабываць вільгаць у вельмі засушлівыя перыяды. Таму аўсяніца трысняговая можа пераносіць высокія тэмпературы і заставацца зялёнай у засушлівыя летнія перыяды, калі рост іншых відаў траў прыпыняецца. Аўсяніца трысняговая, у параўнанні з іншай травой, пры мяккім клімаце добра расце зімой.
Аўсяніца авечая (Festuca ovina L.) — шчыльнакустовая нізавая трава з вузкімі шматлікімі лістамі. Магутная каранёвая сістэма аўсяніцы авечай глыбока пранікае ў глебу. Аддае перавагу сухім месцам. Пераносіць моцнае вытоптванне і скошванне да 3,5 см. Добра пераносіць зацяненне — на тым жа ўзроўні, што і аўсяніца чырвоная. Засухаўстойлівая. Газоны з аўсяніцы авечай захоўваюць зялёны колер нават у перыяд засухі. Разам з тым, гэтая расліна ўстойлівая і да нізкіх тэмператур. Увесну рост пачынае рана. Расце павольна. Поўнага развіцця дасягае на 2–3-i год. Досыць даўгавечная. Утворвае куп'істы покрыў у зарэжаных пасевах. У засушлівых умовах можа з'явіцца каштоўным кампанентам у травасумесі для звычайных і лугавых газонаў і для дзярновых пакрыццяў рознага прызначэння. Выкарыстоўваецца для стварэння засухаўстойлівых і звычайных газонаў, для залужання схілаў, у якасці кампанента спартыўных і ценетрывалых газонаў.
Цімафееўка лугавая (Phleum pratense) — шматгадовая рыхлакустовая трава з махрыстый каранёвай сістэмай, асноўная маса каранёў размешчана ў верхніх пластах глебы. Цімафееўка — вільгацелюбівая расліна. Дадзеная культура з'яўляецца цудоўнай пашавай і сенакоснай травой, якая ідзе на корм буйной рагатай жывёле, козам, авечкам, коням. Больш высокія ўраджаі адзначаюцца ў травасумесі з бабовымі раслінамі, у прыватнасці з канюшынай лугавой або чырвонай. Гэты від выкарыстоўваюць на выпас, зялёную падкормку, сілас, сена, травяную муку. Магчыма прымяненне для замацавання эрадаваных глебаў, як папярэдніка перад высадкай карняплодаў, збожжавых культур. У 100 кг сена цімафееўкі ўтрымліваецца 3,1 кг пераварымага бялку, 7,2% пратэіна. З 1 га збор сена складае да 130 ц. Пры шыракарадным пасеве цімафееўкі норма высеву насення складае 4–5 кг, пры суцэльным радавым 8–10 кг на 1 га. У сумесі з канюшынай высейваюць 4–6 кг насення цімафееўкі на 1 га.
Фестулоліум (Festulolium) — гэта гібрыд, вынік скрыжавання двух траў — райграса і аўсяніцы. Гэта дае выдатную магчымасць забяспечыць вырошчванне высакаякаснай травы ў больш халодных рэгіёнах. Створана гэта расліна ў якасці кармавой культуры з палепшанымі ўласцівасцямі. Паколькі разнавіднасцяў і той, і іншы культуры існуе некалькі, то і гатункаў фестулолiума налічваецца каля дзясятка. Гатункі адрозніваюцца адзін ад іншага ў асноўным зместам розных пажыўных рэчываў у зялёнай масе. З'яўляючыся гібрыдам, фестулолiум узяў усё самае лепшае ад зыходных культур. Райграс даў яму ўстойлівасць да нізкіх тэмператур і магутнае карэнішча, аўсяніца — здольнасць да ўтварэння моцнай зялёнай масы. Ад абедзвюх разнавіднасцяў гэтых траў гібрыд атрымаў высокую хуткасць росту, што робіць яго вегетацыйны перыяд вельмі кароткім. Норма высеву фестулоліума 25–30 кг/га.
Райграс пашавы (Lolium perenne L.) — гэта высокаўраджайная трава высокай якасці. Пры выкарыстанні для кіраванага выпасу найлепшыя гатункі вельмі жыццяздольныя пры ўмове ўнясення ўгнаенняў, правільным кіраванні і не вельмі суровых зімах. У халодных рэгіёнах райграс пашавы мае важную ролю ў кароткатэрміновых пашах з высокім ураджаем і якасцю. Райграс пашавы сумяшчальны ў сумесях з белай канюшынай. Падыходзіць для вырошчвання практычна на ўсіх тыпах глеб, за выключэннем вельмі вільготных. Па выкіданню мяцёлкі райграс пашавы падзяляецца на ранні, сярэдні і позні, дыплоіднага і тэтраплоіднага тыпу.
Райграс гібрыдны (Lolium x boucheanum) — гэта вынік скрыжавання пашавага і італьянскага райграса, які спалучае ў сабе ўраджайнасць, якасць і ўстойлівасць абодвух відаў. Тыпы класіфікуюцца на шматгадовы райграс, сярэднехуткаспелы і італьянскі. У асноўным выкарыстоўваецца для кансервацыі, аднак новыя тыпы шматгадовага райграса выдатна праявілі сябе пры страўліванні. Райграс гібрыдны больш засухаўстойлівы ў параўнанні з райграсам італьянскім, асабліва шчыльныя гібрыды. Хуткасць росту ў вясновы перыяд такая ж, як і ў ранніх шматгадовых райграсаў, тады як выхад у сцябло параўнальны з сярэднехуткаспелым райграсам. Гэта забяспечвае вялікую гнуткасць у вясновы перыяд і высокую якасць грубага корму.
Райграс аднагадовы (Loliym multiflorum Lam. Var. Westervoldicum) — характэрнай асаблівасцю дадзенай зёлкавай культуры з'яўляецца яе здольнасць да хуткага адрастання і нарошчвання высокага ўраджаю. Пры наяўнасці ў дастатковай колькасці азотных угнаенняў райграс можа за 2–4 ўкосу даваць да 50–70 т/гектар зялёнай масы, якая можа выкарыстоўвацца на корм жывёле, а атава — у якасці зялёнага ўгнаення. Райграс аднагадовы добра выносіць зацяненне, таму можна падсяваць яго ў азімае жыта, пшаніцу і яравыя аднагадовыя травы — пялюшка- і вiкааўсяныя сумесі, кармавы лубін. Пасля ўборкі покрыўнай культуры райграс хутка нарошчвае зялёную масу. Першы ўкос (а ў спрыяльныя гады і 2 ўкосу) выкарыстоўваюць на сена, травяную муку і сілас, атаву — на зялёнае ўгнаенне. Заворваюць атаву позняй восенню пад раннія яравыя культуры. Райграс аднагадовы значна паляпшае фізічныя ўласцівасці глебы, павялічвае ў ёй утрыманне арганічнага рэчыва. Варта ўлічваць, што ён вельмі дрэнна пераносіць засуху. На пяшчаных глебах, якія слаба забяспечаны вільгаццю, высейваць райграс аднагадовы не рэкамендуецца.
Кастрэц безасцюковы (Bromus inermis) — шматгадовая карэнішчавая, верхавая, рыхлакустовая трава. Сцябло 60-100 см вышынёй, высока аблісценае. Штогадовае аднаўленне вегетатыўных парасткаў пачынаецца ў кастраца ў канцы красавіка — пачатку траўня. У гэты ж перыяд пачынае фарміравацца і суквецце. Карэнішчы доўгія, пругкія, даюць шматлікія парасткі, каранёвая сістэма паглыбляецца да 1,5–2 м. Выкарыстоўваецца ў травасумесі для сенакосаў, пашы, сенажу ў сумесі з люцэрнай, а таксама як задзірваніцель на магістралях і адхонах. Добра пераносіць вытоптванне. Утварае выраўнаваныя, без купін, але не густыя травастоі. Выдатна есца ўсімі відамі жывёлы. Ураджай сена складае ад 12 ц/га на засушлівых участках да 50 ц/га і больш на паплавах, забяспечаных вільгаццю; у культуры ўраджайнасць сена дасягае 135 ц/га. У 100 кг сена кастраца ўтрымваецца 57,2 карм. адз. і 5,9 кг засвойваемага пратэіну.
Чаротнiца трыснёгападобная (канарэечнік) (Phalaris arundinacea L.) — верхавая шматгадовая трава з добра развітымі каленчата-выгнутымі, паўзучымi, жаўтлява-карычневымі карэнішчамі, размешчанымі на 12–14 см ад паверхні глебы. Разгалінаваныя махрыстыя карані пранікаюць у падглебу на 1,5–2,0 м. Мезафіт. Увесну добра вытрымлівае пераўвільгатненне і затапленне талымі водамі да 2,0–3,0 мес. Зіма- і марозаўстойлівы. Не ўстойлівы да засухі. Каштоўная кармавая трава для рэгіёнаў з экстрэмальнымі глебава-кліматычнымі ўмовамі. Адрастае ў другой палове красавіка, прыдатная для пасьбы ў пачатку, для ўкосу — у канцы траўня. Па пажыўнай каштоўнасці супастаўна з цімафееўкай, аўсяніцай і купкоўкай зборнай. Добра есца ўсімі хатнімі жывёламі: на пашы ў выглядзе зялёнай падкормкі, сена, сенажу, сіласу, травяной мукі. Паляпшае структуру і ўрадлівасць глебы. Ужываецца для замацавання глебы ад вымывання (на схілах, адхонах, чыгуначных насыпах, у ярах, ля плацін і інш.). Фармуе ўраджай зялёнай масы ў год пасева — 160–240 ц/га, сена — 35–50 ц/га; у шматгадовым узросце — 400–600 ц/га зялёнай масы і 70–130 ц/га сена.
Купкоўка зборная (Dactylis glomerata) — шматгадовая рыхлакустовая трава. Аптымальны ўзровень грунтавых вод для купкоўкi — 50–90 см, а пры ўзроўні вышэй за 30 см яна выпадае. Адносіцца да каштоўных кармавых раслін. У 100 кг сена, прыбранага ў пачатку цвіцення, змяшчаецца 54,5 корм. адз. і 4,3 кг пераварымага пратэіна. Змест каратыну ў 1 кг корму — ад 1 мг у сене да 4 мг у траве. Максімальны ўраджай зялёнай масы ва ўмовах культуры бывае ўжо на 2–3-i год жыцця. Сярэдні ўраджай сена за два ўкосу складае да 50–60 ц/га. У сене і на пашы добра есца ўсімі відамі жывёлы, але ў асаблівасці буйной рагатай жывёлай і коньмі. Здавальняюча пераносіць выпас, але перарослую купкоўку жывёла на пашы есць дрэнна. Купкоўка зборная рана вегеціруе і добра адрастае пасля скормлівання або скошвання. Высейваюць яе ў травасумесі і ў чыстым выглядзе. Нормы высеву — 18–20 кг на 1 га. Пры апрацоўцы на насенне ў суцэльным пасеве норма высеву 14 кг, у шыракарадным 8 кг. Поўнага развіцця купкоўка зборная дасягае на трэці год і трымаецца ў травастоі 5–6 гадоў і больш.
Метлюжок лугавы (Poa pratensis L.) часта сустракаецца ў натуральных умовах вырастання на глебах, багатых мінераламі і перагноем. Валодае жыццяздольнасцю, мае моцныя падземныя і надземныя аблiсценыя парасткі. Пачынае расці ранняй вясной. Адрастае аблiсценай масай. Метлюжок лугавы прысутнічае ва ўсіх доўгатэрміновых пашах для выпасу. Звычайна вырошчваецца ў рэгіёнах з умераным і адносна вільготным кліматам як у паўднёвым, так і ў паўночным паўшар'і. Метлюжок лугавы добра пераносіць вытоптванне. Дзякуючы свайму карнявішчу можа аднаўляцца пасля вялікіх пашкоджанняў.
Мятлiца тонкая (Agrostis capillaris) — кароткакарэнiшчавая нізавая трава. Мятлiца ўстойлівая да грыбных захворванняў і шкоднікаў, да моцнай загазаванасці і задымленасці. Здольная расці амаль на ўсіх тыпах глеб, але аддае перавагу лёгкім пясчаным глебам, добра развіваецца на тарфяных глебах. Зімаўстойлівая, устойлівая да веснавых замаразкаў. Мятлiца тонкая перспектыўная для прылады газонаў і лужкоў на сухіх сонечных экспазіцыях з пяшчанай кіслай глебай. Ужываюць часцей за ўсё на палях для гульні ў гольф і на спартыўных пляцоўках.
Мятлiца паўзучая (Agrostis stolonifera L.) — шматгадовая нізкарослая кароткакарэнiшчавая трава, якая ўтварае шматлікія сцеблавыя парасткі даўжынёй 30–40 см і больш, якія сцелюцца па паверхні глебы, з прыўздымаючыміся канцамі. Аддае перавагу багатым глебам, радзей сустракаецца на бедных пяшчаных і засоленых. Мятлiца парасткаўтваральная — вільгацелюбівая трава. Дзякуючы высокай пластычнасці мятлiца парасткаўтваральная выносіць зацяненне. Устойлівасць да вытоптвання сярэдняя. Найважнейшай умовай, што забяспечвае інтэнсіўны рост і кушчэнне мятлiцы парасткаўтваральнай, з'яўляецца добрая дрэнаваная глеба. На глебах падвышанай шчыльнасці, дзе пранікальнасць вады і паветра да каранёў травы абцяжараная, мятлiца не можа расці нармальна, яна пачынае зрэжвацца, і на газоне распаўсюджваецца пустазелле. Гэтая трава перспектыўная для культуры на газонах у разнастайных умовах. Такая расліна можа знайсці шырокае прымяненне пры ўтварэнні высокадэкаратыўных газонаў, спартыўных пляцовак, гольф-палёў, лужкоў для адпачынку, пры ўмацаванні адхонаў.
Суданская трава (Sorghum sudanense) — адна з самых каштоўных аднагадовых кармавых культур. Яна валодае высокай засухаўстойлівасцю, добрымі кармавымі якасцямі, здольная хутка адрастаць пасля ўкосаў і страўлiвання. У спрыяльных умовах дае 3–4 укосу. Адносіцца да сямейства мятлікавых (зёлкавых). Каранёвая сістэма махрыстая, магутна развітая, пранiкае на глыбіню 2–3 м. У засухаўстойлівасці саступае толькі сорга і просу. Лепшымі папярэднікамі для суданскай травы з'яўляюцца абганяльныя, азімыя збожжавыя, зернебабовыя культуры. Суданская трава належыць да культур позняй сяўбы, таму падрыхтоўка глебы складаецца з лушчэння іржышча, глыбокага зяблевага арання, ранняга вясновага баранавання, дзвюх перадпасяўных культывацый і дапасяўнога і пасляпасяўнога прыкачвання. Норма высеву насення (на 1 га): у звільгатнелых раёнах 25–30 кг. Суданскую траву можна высейваць у сумесі з чынай пасяўной, гарохам ці лубінам. Пры гэтым норму высеву насення суданскай травы змяншаюць на 15–20 % у параўнанні з нормай высеву ў чыстым выглядзе. Прыбіраюць суданскую траву на сена напачатку абкідвання суквеццяў, а на насенне — пры паспяванні насення ў мяцёлках галоўных сцеблаў.
Cорга-суданкавы гібрыд (Sorghum saccharatum (L.) Moench * S. Sudanense) з махрыстай, як і ва ўсіх метлюжковых раслін, каранёвай сістэмай. У засушлівых раёнах, дзе іншыя кармавыя культуры не даюць здавальняючага ўраджаю з-за недахопу вільгаці і засалення глебаў, сорга-суданкавыя гібрыды пры належнай агратэхніцы могуць забяспечыць сталыя і высокія ўраджаі. У гаспадарцы суданская трава і сорга-суданкавыя гібрыды дазваляюць павялічыць перыяд выкарыстання зялёнага канвеера да 210 дзён. Каштоўнай біялагічнай асаблівасцю як кармавой культуры з'яўляецца здольнасць яго пасля скошвання хутка адрастаць і даваць да 4 укосаў зялёнай масы, аж да позняй восені, тады як асноўная кармавая культура — кукуруза дае толькі адзін укос. У 1 цэнтнеры зялёнай масы змяшчаецца 0,23 кармавых адзінак, да 44,4% абалонiны, 27,3% БЭР, да 16–18% пратэіна, пры гэтым у 1 к.адз. утрымліваецца 100 г пераварымага пратэіна. З аднагадовых кармавых культур у зялёным канвееры вырошчванне сорга-суданковых гібрыдаў з'яўляецца адным з эканамічна выгадных кірункаў.
Проса (Panicum miliaceum) з'яўляецца не толькі крупяной культурай, але і каштоўнай крыніцай корму для жывёлагадоўлі. Увядзенне ў рацыён буйной рагатай жывёлы зялёнай масы, сіласу або монакорма проса спрыяе павышэнню надояў і паляпшэнню смакавых якасцяў малака. Зялёная маса проса пераўзыходзіць па якасці зялёную масу кукурузы, магар, сорга і суданку; у 1 кг змяшчаецца 0,2–0,4 кармавой адзінкі і 17–25 г пераварымага пратэіна. Час уборкі проса на зялёную масу надыходзіць у канцы ліпеня, калі яшчэ не збіраюць кукурузу на зялёны корм. Такім чынам, гэта запаўняе акно паміж шматгадовымі травамі і кукурузай. Збіраць проса на зялёны корм можна з ліпеня па кастрычнік, змяняючы пры гэтым тэрміны высеву. У паржышчавых пасевах проса можа даваць ураджай зялёнай масы 110–150 ц /га. Сена гэтай культуры лепш сена з аўса, сорга, кукурузы ці цімафееўкі, яно ўтрымвае 0,52 к. адз. у 1 кг карма. Прасяная салома, што можа займаць у структуры кармавых сумесяў 50 % , утрымвае ў сярэднім у 1 кг 0,4 к. адз. Высокая якасць саломы абумоўлена яшчэ і тым, што пры прыбіранні на збожжа лісце і сцеблы застаюцца часткова зялёнымі, прыдатнымі да сіласавання. Прасяную луску дамешваюць да камбікармоў, прасяная полавая па пажыўнасці трохі саступае аўсянай, але пераважае пшанічную, ячную і жытнюю. У муцэ, атрыманай падчас перапрацоўкі проса, утрымваецца 0,92 к. адз. і 85 г пераварваемага бялку. Высакарослыя гатункі кармавога проса здольныя даваць па 30–37 т/га зялёнай масы і 7–9 т/га сена, што на 50–80 % больш, чым у гатунках звычайнага проса і на 40–50 % больш, чым у чумізы, магара і аўса. Усё гэта даказвае перспектыўнасць выкарыстання проса ў якасці кармавой культуры для задавальнення патрэб жывёлагадоўлі.